Willighe Vanckenis

una donna sola - monologen

Willighe Vanckenis speelt met Dario Fo

Italiaans theatermaker en Nobelprijswinnaar Dario Fo en zijn echtgenote Franca Rame schreven samen in de tweede helft van de jaren ’70 een aantal monologen voor vrouwen. Ze gaan allemaal over de verhouding met mannen, en over het leven in een door mannen gestructureerde wereld.

Onsterfelijke vrouwenverhalen

De (feministische) context van de sociaal bewogen jaren ’70 is verschoven, maar het vrouwbeeld dat Fo en Rame naar voren schuiven niet. Humor en een groot relativeringsvermogen maken de vrouwelijke hoofdpersonages uit de verhalen krachtig en onsterfelijk. Voortdurend kantelen tussen authentieke absurde situaties en al even waarachtige tragische grimmigheden is eigentijds. Hoe circusachtig en carnavalesk de situaties in deze monologen ook worden, ze zijn nu misschien meer geloofwaardig dan in hun eigen tijd. Zo is het leven, aanvaarden we nu met zijn allen.

Eigentijdse mix van monologen

Om die botsing van verhalen en situaties nog te versterken, speelt Willighe Vanckenis vijf monologen door elkaar. Hoewel vijf vrouwen vijf verhalen spelen, maken ze allerminst een solo-indruk. De evenwichtsoefening tussen individualiteit en groepsgevoel wordt onderwerp én zin van de voorstelling. We zien hoe de vertelsters elkaar en het publiek steeds meer naderen. Wanneer de tragedie toeslaat, beleven we die samen. Of niet? Hoe specifiek, verschillend en authentiek de vijf personages ook zijn, ze vormen samen één vrouw – maar die vrouw blijft alleen. Una donna sola.

“Armoedige” circusstijl

De circusachtige stijl van de monologen vraagt een “open” enscenering. We voorzien bijgevolg een “armoedige” vormgeving: de actrices doen alles zélf. Ze verschuiven decors, helpen elkaar bij het omkleden, maken geluidseffecten, zingen, en spelen verschillende personages. Al blijven ze elk meester over hun eigen monoloog, ze vormen duidelijk een “troep”. Het accent ligt op lichaam en stem, en samenwerking.

Inhoud

De vijf geselecteerde monologen hebben structureel dezelfde opbouw, maar zijn inhoudelijk verschillend. Al paren ze allemaal hilariteit aan gruwelijke tragiek.

Una donna sola – Een vrouw alleen

Een vrouw zit in haar raam. Haar man sluit haar op. Ze vertelt een ingewikkeld verhaal over hoe ze door hem aangemoedigd werd om wat meer cultuur op te doen, en Engels te leren. Haar veel jongere leraar wordt op haar verliefd, en zonder dat ze het zelf helemaal beseft, pleegt ze overspel. Una donna sola gaat over hoe een vrouw omgaat met de tegenstrijdige eisen die mannen aan haar stellen – in de liefde.

Il risveglio – Het ontwaken

Een jonge echtgenote beleeft een hectische ochtend: ze moet haar baby klaarmaken, ze moet naar de fabriek, ze moet alles klaarzetten voor haar man, ze moet de sleutel zoeken. Alles schreeuwt tegelijkertijd om haar aandacht, en steeds meer en meer, tot het onhoudbaar wordt. In Il risveglio is de droom een kapstok om de razende hersenpan van deze vrouw zichtbaar te maken.

Contrasto per una sola voce – Dialoog voor één stem

Een jong meisje laat haar minnaar een halve nacht buiten in de regen staan, troont hem naar binnen, brengt met hem de nacht door en werkt hem de deur uit. Hij is de hele nacht gevangen tussen angst en begeerte. Ze laat immers niet na hem erop te wijzen dat de bijl van haar slapende vader vooral dient om testikels te verwijderen. Gebaseerd op een middeleeuwse klucht is Contrasto per una sola voce een ode aan de manipulatie in de liefde.

Diario di Eva – Dagboek van Eva

Eva’s zonen spelen buiten en ze veegt haar kasten uit. Ze vindt haar dagboek over de tijd in het paradijs, op vijgenbladeren, en leest eruit voor. Het scheppingsverhaal wordt hier volledig vanuit haar standpunt weergegeven. De man blijkt een verbazingwekkend, vooral door directe impulsen gedreven wezen. In Diario di Eva is de vrouw een intelligent, taalkrachtig en probleemoplossend wezen. Jammer dat ze met haar humor zo alleen is.

Het verhaal van Eva’s dagboek is geïnspireerd door Mark Twain en Bocaccio.

Lo Stupro – De verkrachting

Hoewel het gruwelijke verhaal van een verkrachting door drie mannen oorspronkelijk gepresenteerd werd als een anonieme getuigenis over geweld tegen vrouwen, bleek later dat het gebaseerd is op Franca Rames eigen ontvoering en verkrachting door een neo-fascistisch commando. Lo Stupro is een gedetailleerde beschrijving van de beleving van het slachtoffer. Deze tekst is Rames eigen werk – een verklaring voor het uiterst persoonlijke karakter van het verslag.